นิทรรศการภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติ ครั้งแรกของโลก หนึ่งในโปรเจ็กต์พิเศษภายใต้ “โครงการศิลปินในตู้” เปิดพื้นที่ให้ประวัติศาสตร์และศิลปะร่วมสมัยมาบรรจบกัน ผ่านผลงานภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติของ พลเอก พระบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน (พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร) พระบรมวงศานุวงศ์ผู้สนใจการถ่ายภาพอย่างลึกซึ้ง และเป็นหนึ่งในผู้บันทึกสังคมโลกผ่านสายตาชาวสยามยุคต้นศตวรรษที่ 20

นับเป็นครั้งแรกที่ภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติ (Stereoscopic Glass Plate Photography) อันทรงคุณค่าและหาชมยาก ที่ได้รับการจัดเก็บอย่างหวงแหนในหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ถูกนำมาเผยแพร่ต่อสาธารณะในบริบทงานศิลปะร่วมสมัย ผลงานภาพถ่ายกว่า 100 ภาพ ที่ทรงฉายระหว่าง พ.ศ. 2451 – 2464 เผยให้เห็นวิถีชีวิตของผู้คนในสยาม อินโดจีน จีน และดินแดนอาหรับ ผ่านมุมมองของบุคคลผู้ร่วมขับเคลื่อนการสร้างทางรถไฟหลวงยุคบุกเบิก ภาพถ่ายเหล่านี้ไม่เพียงทำหน้าที่เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์สำคัญของสยาม หากยังสะท้อนแง่งามของการจัดองค์ประกอบภาพ ความเป็นธรรมชาติของการกดชัตเตอร์ และสายพระเนตรที่เปี่ยมด้วยมนุษยธรรม

ถ้ำมองของกรมพระกำแพง ไม่ใช่เพียงนิทรรศการภาพถ่าย 3 มิติ หากแต่เป็นการพบกันระหว่างอดีตกับปัจจุบัน ประวัติศาสตร์กับศิลปะ สายพระเนตรกับสายตาผู้ชม ดังเชื้อเชิญให้เราตั้งคำถามว่า เรากำลังมองภาพ หรือกำลังถูกภาพมองอยู่กันแน่

เกี่ยวกับผู้สร้างสรรค์ผลงาน

พลเอก พระบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน ต้นราชสกุล “ฉัตรชัย” พระโอรสในรัชกาลที่ 5 และเจ้าจอมมารดาวาด ทรงสำเร็จการศึกษาวิศวกรรมและทหารช่างจากอังกฤษ ทรงเป็นผู้นำการพัฒนาระบบรถไฟหลวงของสยาม และทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม ก่อนสิ้นพระชนม์ในปี 2479 ณ ประเทศสิงคโปร์ พระชันษา 55 ปี ทิ้งไว้ซึ่งมรดกทั้งด้านการคมนาคมและศิลปะภาพถ่าย ที่ยังทรงคุณค่ามาจนถึงปัจจุบัน